Monstrancja to obok kielicha i pateny najważniejsze naczynie używane w liturgii katolickiej. Zalicza się ją do kategorii vasa sacra, co tłumaczy się dosłownie jako święte naczynie. Oznacza to, że monstrancja, która powstaje w pracowniach brązowniczych jest przedmiotem o tak wielkim znaczeniu dla katolików, że wymaga poświęcenia przez biskupa i dopiero wtedy może być używana w czasie mszy świętej.
Historia monstrancji
Monstrancja wywodzi się najprawdopodobniej z XIV wieku. Przeznaczona jest do prezentowania w niej Najświętszego Sakramentu podczas procesji i w czasie wystawienia w kościele.
Najstarszą formą monstrancji, wykonywaną i używaną również w czasach współczesnych, jest okrąg z wizerunkiem słońca i promieni. Religia przypisuje tej formie znaczenie symboliczne – koło jest symbolem formy idealnej bez początku i końca, a przez to symboliką nawiązuje do boskiej doskonałości. Z kolei promienie, rozmieszczone wokół środka monstrancji, oznaczają według historyków sztuki i religioznawców postać Chrystusa, określanego mianem Słońca Sprawiedliwości.
Rzemieślnicy w późniejszym czasie odbiegali od formy słońca i okręgu, nadając monstrancjom coraz bardziej wymyślne kształty. Pojawiały się między innymi monstrancje w postaci kapliczek, lub figur, w których hostię umieszczano na wysokości serca.
Dla podkreślenia szlachetności naczynia, monstrancje zwykle wykonywano ze złota i innych szlachetnych materiałów. Można spotkać formy bursztynowe ale nie brakuje i wykonanych z drewna. Niezależnie od materiału, każda monstrancja traktowana jest z najwyższym szacunkiem, ponieważ, według religii katolickiej, to w niej w czasie mszy przebywa ciało Chrystusa.
